متخصص تغذیه، رژیم درمانی
ویروس پاپیلومای انسانی که به آن HPV نیز گفته می شود یک ویروس STD است یعنی از طریق رابطه جنسی منتقل می شود. STD مخفف Sexually Transmitted Disease است.
ویروس اچ پی وی معمولا از طریق تماس پوستی مستقیم با فرد مبتلا انتقال می‌یابد. این عفونت وقتی که واژن، دهانه رحم، مقعد، آلت تناسلی فرد مبتلا به ویروس با هر قسمتی از پوست فرد دیگر تماس برقرار کند انتقال می‌یابد. به عبارتی یک بیماری و عفونت پوستی است و لزوما نیاز به دخول یا انزال و رابطه جنسی کامل نمی باشد. محل زندگی و تکثیر این ویروس در سلول‌های پوستی بوده و معمولا در نواحی تناسلی بیشتر مشاهده می شود.
HPV رایجترین عفونتی است که از طریق رابطه جنسی منتقل می شود و طبق برخی از آمار حدود 80 درصد از افراد (یعنی از هر 10 نفر 8 نفر) در طول زندگی خود به یکی از انواع آن مبتلا می شوند. از آنجا که در خیلی از موارد این عفونت علائمی ندارد خیلی از افراد ممکن است متوجه ابتلا خود به آن نشوند.
بیش از 200 نوع از ویروس اچ پی وی وجود دارد که بعضی از انواع آن مانند نوع 6 و 11 عوارضی مانند زگیل تناسلی به همراه دارند. ساختار این ویروس DNA است و بعضی از انواع آن می توانند باعث تغییرات ژنتیکی در سلول‌ها و بروز سرطان شوند. نوع 16، 18 و چند مورد دیگر ویروس اچ پی وی سرطان زا می باشند. قابل ذکر است معمولا انواع HPV که منجر به زگیل تناسلی می شوند نوع بی خطر بوده و سرطان‌زا نمی باشند.
حتما بخوانید: علت انزال زودرس چیست و آیا درمانی برای زود انزالی وجود دارد؟
این ویروس در اغلب موارد توسط سیستم ایمنی طی 2 الی 3 سال از بدن پاک می شود اما طی این مدت فردی که حتی علائمی ندارد و دچار زگیل نبوده می تواند ناقل باشد و دیگران را آلوده کند.
حتی اگر بدن ویروس HPV را از بین ببرد ممکن است این ویروس در طی زمان حضورش در سلول‌های پوستی، تغییرات ژنتیکی در آن‌ها ایجاد کرده باشد که شانس ابتلا به سرطان را بالا می برد.
راه‌های تشخیص HPV
معمولا بعد از اولین تماس با فرد آلوده به نوع 6 و 11 یا انواعی از HPV که منجر به زگیل تناسلی می شوند طی 2 الی 3 ماه زگیل‌ها روی پوست نمایان می شوند که نشانه ابتلا به اچ پی وی است.
اما در انواع دیگر HPV فرد احتمالا هیچ علائمی را مشاهده نمی کند.
برای آقایان آزمایشی برای تشخیص آن وجود ندارد اما خانم‌ها هنگام مراجعه به پزشک زنان می توانند درخواست تست HPV دهند که مانند تست پاپ اسمیر(Pap Smear) بوده و نمونه برداری از سلول‌های دهانه رحم می شود.
تست پاپ اسمیر وHPV از سن 21 سالگی برای خانم‌ها هر 3 سال یکبار توصیه می شود تا تغییرات در دهانه رحم و بیماری‌های احتمالی بررسی گردد تا در صورت وجود مشکل درمان به موقع انجام شود.
هر ساله فقط در آمریکا بیش از 12000 نفر به سرطان دهانه رحم مبتلا می شوند که از بین آن‌ها 4000 فوت می کنند که یکی از عوامل اصلی آن ویروس HPV می باشد. آمار ابتلا به سرطان دهانه رحم در سایر کشورها از جمله ایران نیز رقم قابل توجهی است.
حتما بخوانید: هر آنچه باید درباره واکسن آنفولانزا بدانید! چه کسانی باید و چه کسانی نباید بزنند!
آیا آزمایش خونی برای تشخیص ویروس HPV وجود دارد؟
خیر این ویروس در سلول‌های پوستی زندگی می کند نه در خون و از طریق آزمایش خون نمی توان تشخیص داد که آیا فرد به این ویروس مبتلا یا ناقل آن می باشد یا خیر. البته تست خون آنتی بادی در بعضی از کشورها و آزمایشگاه‌ها قابل ارائه است که صرفا نشان می دهد آیا شما قبلا به ویروس آلوده شده و بدنتان در برابر آن آنتی بادی تولید کرده یا خیر و به معنی تشخیص اینکه آیا شما در حال حاضر به ویروس آلوده می باشید یا ناقل آن می باشید نیست.
درمان زگیل تناسلی
زگیل‌های تناسلی را می توان با روش‌های موضعی مختلفی از بین برد از جمله کرم‌های مخصوص مانند آلدرا (Aldara)، محلول اسید سالیسیلیک و پماد فلوروراسیل (Fluorouracil Cream) که البته باید توسط پزشک تجویز گردند. همچنین به وسیله لیزر و روش فریز کردن (کرایو تراپی) قابل رفع می باشند.
البته ممکن است زگیل‌ها ریشه عمیقی داشته باشند و بعد از یکبار درمان مجددا پدیدار گردند و با بار دوم یا سوم درمان از بین می روند.
حتما بخوانید: روش صحیح استفاده از کرم و اسپری‌های تاخیری مردان چیست؟
درمان ویروس HPV
هیچ درمان پزشکی برای از بین بردن ویروس HPV وجود ندارد و بهترین روش تقویت سیستم ایمنی است و برای این منظور بهتر است تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه آزمایشات خون جهت بررسی سطح ویتامین‌ها و مواد معدنی انجام دهید و مکمل‌های غذایی صحیح با دوز و مدت زمان مناسب، مصرف نمایید.
مکمل‌هایی که باعث تقویت سیستم ایمنی می شوند عبارتند از: روی (زینک)، سلنیوم، ویتامین ث، ویتامین د، ویتامین ای و موارد دیگر. بعضی از گیاهان دارویی مانند ریشه گیاه جینسنگ، شیرین بیان و ماکا نیز سطح انرژی بدن را بالا برده و باعث تقویت سیستم ایمنی می گردند.
لازم به ذکر است مکمل‌های غذایی را نباید سرخود و بدون آزمایش و نظر پزشک مصرف نمایید.
همچنین توصیه می شود از مصرف بیش از حد شیرینی‌جات، نوشیدنی‌های الکلی و دخانیات پرهیز نمایید. این موارد سبب تضعیف سیستم ایمنی می گردند.
با تقویت سیستم ایمنی، بدن ویروس اچ پی وی را به مرور زمان از بین می برد.
حتما بخوانید: چه مکمل‌های غذایی هنگام ابتلا به کرونا (کووید-19) مصرف کنیم؟
راه‌های پیشگیری از ابتلا به عفونت اچ پی وی
1. کاهش شرکای ج ن س ی. اگر شما فقط با یکنفر که به سلامت وی مطمئن هستید رابطه داشته باشید هیچ خطری برای ابتلا به اچ پی وی شما را تهدید نمی کند و هر چه شرکای بیشتری داشته باشید یا در طول زندگی با افراد بیشتری رابطه برقرار کنید شانس ابتلا به HPV افزایش می یابد.
2. استفاده از کاندم با جنس لاتکس (Latex) از شانس ابتلا می کاهد و همچنین باعث می شود داخل رحم زن و مجرای آلت تناسلی مرد و سطح آن عفونی نشود. این نواحی در صورت آلوده شدن به ویروس می توانند عوارض بدی را به دنبال داشته باشند.
3. بلافاصله بعد از رابطه، کاندوم را درآورده و ناحیه تناسلی و اطراف آنرا با آب و صابون شستشو دهید و اجازه دهید کف صابون برای 30 ثانیه روی پوستتان بماند و سپس آبکشی کنید. تحقیقات نشان می دهد بعد از اینکه پوست با ویروسHPV تماس برقرار کرد حدود چند دقیقه زمان لازم است تا ویروس به داخل سلول‌های پوستی نفوذ کند. پس شستن سریع آلت تناسلی و نواحی اطراف آن می تواند بار ویروس را کم کند. ساختار ویروس‌ها از لیپید (چربی) می باشد و برای اینکه صابون یا سایر مواد شوینده آنرا تجزیه و از بین ببرند به 20 الی 30 ثانیه زمان نیاز است پس اجازه دهید کف ماده شوینده برای این مدت بروی پوستتان باقی بماند و سپس آب کشی نمایید. خانم‌ها می توانند از ژل‌های مخصوص واژن نیز استفاده نمایند.
4. سعی کنید آمیزش دهانی تا جایی ممکن نداشته باشید یعنی از تماس دهان با آلت تناسلی طرف مقابل خودداری نمایید. در صورتی که دهان و حلق به ویروس HPV آلوده شوند می تواند باعث مشکلات جدی گردد و درمان آن بسیار دشوار خواهد بود.
5. مهمترین راه پیشگیری از ویروس HPV زدن واکسن است. بهترین زمان برای آن 9 تا 26 سالگی یا به عبارتی قبل از اولین رابطه است اما تا 45 سالگی نیز می توانید آنرا تزریق نمایید که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا FDA تایید شده است.
6. قبل از رابطه با شریک جدید با او درباره بیماری‌های آمیزشی صحبت و کسب اطلاع کنید آیا سابقه بیماری مقاربتی دارد یا خیر. شما نیز در صورت ابتلا به هر نوع HPV در گذشته وظیفه اخلاقی و اجتماعی دارید آنرا به طرف مقابل اطلاع دهید.
حتما بخوانید: بهترین مواد غذایی برای درمان کرونا کدامند؟
واکسن‌های HPV
در حال حاضر 3 نوع واکسن HPV وجود دارند که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید شده‌اند.
واکسن سرواریکس (Cervarix): که به آن واکسن دوگانه HPV نیز می گویند و تنها در برابر نوع 16 و 18 مصونیت ایجاد می کند. این واکسن در 3 نوبت تزریق می شود. بعد از اولین تزریق 2 ماه بعد دوز دیگری تزریق می گردد و در ماه ششم یک دوز دیگر مجددا تزریق می شود.
واکسن گارداسیل (Gardasil): به آن واکسن 4 گانه نیز گفته می شود زیرا در برابر انواع 6، 11، 16 و 18 مصونیت ایجاد می کند این واکسن نیز در 3 دوز تزریق می شود. ابتدا، بعد از 1 ماه و بعد از 6 ماه.
واکسن گارداسیل 9 (Gardasil 9): کاملترین و جدیدترین واکسنی است که تا کنون برای ویروس HPV ساخته شده است و در برابر انواع 6، 11، 16، 18، 31، 33، 45، 52 و 58 مصونیت ایجاد می کند. تزریق این واکسن احتمال انتقال بیماری را تا حد ۹۰٪ و احتمال پیدایش سرطان دهانه رحم و انواع سرطان‌‌های مرتبط با HPV را تا حد ۷۰٪ کاهش می دهد. تزریق آن مانند واکسن گارداسیل است.
توجه کنید تمرکز همه واکسن‌ها جلوگیری از انواع سرطان زا HPV است.
حتما بخوانید: با نحوه، میزان مصرف و عوارض قرص ویاگرا (Viagra) آشنا شوید!
عوارض جانبی واکسن‌های HPV
عارضه جانبی جدی گزارش نشده است به مانند سایر واکسن‌ها در محل تزریق ممکن است درد، تورم و قرمزی مشاهده شود. احتمال دارد برخی افراد پس از تزریق به سردرد یا تب خفیف برای یک الی دو روز مبتلا شوند.
در صورت وجود حساسیت به هر ماده شیمیایی از جمله پنی سیلین و وجود هر نوع بیماری زمینه‌ای و مصرف دارو قبل از تزریق واکسن آنرا به پزشک خود اطلاع دهید و با او مشورت کنید.
سوالات متداول پیرامون HPV و زگیل تناسلی
من دچار زگیل تناسلی شده‌ام یا ویروس HPV را گرفته ام ایا باز زدن واکسن برای من مفید است؟
بله، احتمالا یک نوع ویروس HPV را گرفته اید مثلا نوع 16 اما باز شانس ابتلا به انواع دیگر 18، 31، 32 و غیره که سرطان زا هستند وجود دارد پس توصیه می شود حتما واکسن بزنید.
من به کیست تخمدان مبتلا هستم، ایا زدن واکسن منعی برای من دارد؟
خیر
آیا در دوران بارداری و شیردهی می توان واکسن HPV زد؟
خیر، مگر در موارد خاص آن هم با نظر پزشک
آیا ویروس HPV از اب استخر منتقل می شود؟
خیر، فقط از تماس مستقیم پوست منتقل می شود.
علایم عفونت HPV چیست؟
در بعضی از انواع HPV زگیل عارضه آن است و در انواع دیگر معمولا عارضه‌ای مشاهده نمی شود.
گاهی نیز خارش در نواحی تناسلی می تواند نشانه‌ای از ابتلا به اچ پی وی باشد. توجه کنید خارش دلایل دیگری از جمله وجود قارچ، حساسیت پوستی و غیره نیز دارد و صرفا نشانه عفونت HPV نمی باشد.
درخانم‌ها علائم پیشرفته آن می تواند درد بدون دلیل در ناحیه تناسلی، قاعدگی‌های نامنظم و ترشحات بد بو در واژن باشد.
آیا HPV و یا زگیل تناسلی به نوزاد عین زایمان منتقل می شود؟
در اغلب موارد خیر و جای نگرانی وجود ندارد.
