متخصص تغذیه، رژیم درمانی
بدن ما به 14 ویتامین برای فعالیت های بیوشیمیایی و حیات نیاز دارد که یکی از آن ها ویتامین K است. دو نوع ویتامین K وجود دارد؛ ویتامین K1 که در گیاهان یافت می شود و ویتامین K2 که در بدن انسان و حیوانات ساخته می شود، ویتامین K از کلمه "Koagulation" که در زبان آلمانی به معنی انعقاد است ریشه می گیرد، زیرا برای اولین بار توسط دانشمندان آلمانی به عنوان ماده مغذی که نقش مهمی در انعقاد خون ایفا می کند کشف گردید.
ویتامین K اعمال بیولوژیک مختلفی در بدن انسان انجام می دهد که مهمترین آن ها کمک به انعقاد خون است. در خون سلول هایی به نام پلاکت ها (Platelets) در حال گردش می باشند و به محض اینکه بافت و یا عضوی از بدن دچار آسیب و خونریزی شود برای جلوگیری از خارج شدن خون از آن عضو باعث انعقاد خون در آن قسمت می شوند، پلاکت ها عمل انعقاد خون را با کمک ویتامین K انجام می دهند و اگر شخصی دچار کمبود ویتامین K باشد عمل انعقاد خون بدرستی و یا با سرعت کافی صورت نمی گیرد و خون ریزی به مدت طولانی تری ادامه می یابد.
حتما بخوانید: چگونه از ابتلا به کبد چرب مطلع شویم علائم آن چیست؟
ویتامین K در سلامت و استحکام استخوان ها نیز نقش مهمی ایفا می کند، در استخوان ها سلول هایی بنام استئوبلاست (Osteoblast) وجود دارند که وظیفه آن ها ترمیم بافت استخوان هاست، این سلول ها برای انجام صحیح وظیفه خود نیازمند ویتامین K می باشند.
ویتامین K باعث فعال شدن پروتئینی بنام Gas6 می شود، این پروتئین برای رشد سلول های جدیدی که در بدن تولید می شوند نیاز است. پروتئین Gas6 در استخوان ها و در سیستم اعصاب مرکزی که شامل مغز، نخاخ و رشته های عصبی می باشد به وجور یافت می شود. بعضی از محققان پزشکی بر این باورند که احتمالا ویتامین K نقش مهمی در سیستم اعصاب مرکزی و حفظ سلامت رشته های عصبی ایفا می کند.
مقدار نیاز روزانه بدن به ویتامین K:
مردان بالغ بالای سن 19 سال روزانه به 120 میکروگرم و زنان بالای سن 19 سال به 90 میکروگرم ویتامین K نیاز دارند.
نوجوانان دختر و پسر بین سنین 14 الی 18 سال 75 میکروگرم، کودکان 1 تا 13 سال 30 الی 60 میکروگرم و نوزادان روزانه نیازمند 2 الی 2.5 میکروگرم ویتامین K می باشند.
حتما بخوانید: علت نفخ و رفلاکس معده، یبوست و سایر اختلالات گوارشی چیست؟!
منابع غذایی ویتامین K:
ویتامین K در بسیاری از مواد غذایی از جمله سبزیجات و صیفیجات که به رنگ سبز می باشند از قبیل اسفناج، کلم بروکلی، خیار، جعفری و غیره، ماهی، کلم پیچ، چغندر، توت، تمشک، زغال اخته، روغن زیتون و کانولا یافت می شود.
به عنوان مثال یک فنجان کلم پیچ و یا اسفناج پخته شده همراه با کمی روغن زیتون بیش از 100% نیازروزانه بدن به ویتامین K را تامین می کنند. از آنجا که ویتامین کا یک ویتامین محلول در چربی است برای جذب بهتر می توان منابع غذایی حاوی ویتامین کا را همراه با کمی چربی و یا روغن مصرف نمود.
حتما بخوانید: آنچه مردان باید درباره غده پروستات و بیماری های آن بدانند
مکمل های غذایی ویتامین K:
ویتامین K به وفور در منابع غذایی یافت می شود و اصولا نیازی به استفاده از مکمل های غذایی ویتامین K نمی باشد مگر با تشخیص پزشک و برای افرادی که مشکل در انعقاد خون و یا جذب این ویتامین دارند.
عواملی که باعث کمبود ویتامین K می شوند:
به ندرت کمبود ویتامین K رخ می دهد زیرا این ویتامین به وفور در سبزیجات و مواد غذایی یافت می شود و همچنین باکتری های مفید در روده ها می توانند ویتامین K تولید کنند و از آنجا که ویتامین K جز ویتامین های محلول در چربی است کبد می تواند آنرا ذخیره کند تا هنگام نیاز از آن استفاده شود.
حتما بخوانید: هر آنچه که باید درباره دیابت یا مرض قند بدانید!
مصرف آنتی بیوتیک ها: مصرف آنتی بیوتیک ها می تواند باعث از بین رفتن باکتری های موجود در رودها شده و سبب کمبود خفیف ویتامین K گردد.
بیماری های خاص: بعضی از بیماری ها مانند مشکلات کبدی و کیسه صفرا، بیماری سلیاک، بیماری کرون و غیره می توانند قابلیت بدن برای جذب ویتامین K را کاهش دهند.
داروهای رقیق کننده خون: استفاده طولانی مدت از داروهای رقیق کننده خون از قبیل آسپرین، وارفارین، پلاویکس و غیره همگی باعث از بین رفتن ویتامین کا در بدن می شوند.
قاعدگی های سنگین و طولانی در خانم ها: از آنجا که ویتامین کا نقش مهمی در انعقاد خون دارد، خون ریزی داخلی در همه افراد و قاعدگی های سنگین در خانم ها باعث تخلیه ذخایر ویتامین k می شوند.
علائم و بیماری های مرتبط با کمبود ویتامین K در بدن:
مشکل در انعقاد خون: همان طور که اشاره شد کمبود ویتامین K باعث کاهش سرعت انعقاد خون می شود. به عنوان مثال اگر جز افرادی می باشید که با کوچکترین خراشی در پوست خود دچار خونریزی به مدت طولانی می شوید و یا هنگام مراجعه به دندان پزشک خونریزی لثه ها برای مدت طولانی تر از حد طبیعی ادامه می یابد احتمال کمبود ویتامین K در شما وجود دارد.
پوکی استخوان: کمبود مزمن ویتامین K می تواند باعث پوکی استخوان گردد، البته عوامل بسیاری سبب بروز این بیماری می شوند.
تذکر: به هیچ عنوان نباید بدون نظر و مشورت با پزشک از مکمل های ویتامین K استفاده نمود.
حتما بخوانید: کلسترول چیست و آیا باید آنرا از برنامه غذایی حذف کنیم؟
